10. วิญฺญตฺติ สีลนฺติกถาวณฺณนา

[601-602] อิทานิ วิญฺญตฺติ สีลนฺติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ กายวิญฺญตฺติ กายกมฺมํ, วจีวิญฺญตฺติ วจีกมฺมนฺติ คหิตตฺตา ‘‘วิญฺญตฺติ สีล’’นฺติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานญฺเจว สมฺมิติยานญฺจ; เต สนฺธาย วิญฺญตฺตีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ยสฺมา สีลํ นาม วิรติ, น รูปธมฺโม, ตสฺมา เตนตฺเถน โจเทตุํ ปาณาติปาตา เวรมณีติอาทิมาหฯ อภิวาทนํ สีลนฺติอาทิ ยถารูปํ วิญฺญตฺติํ โส ‘‘สีล’’นฺติ มญฺญติ ตํ อุทฺธริตฺวา ทสฺเสตุํ วุตฺตํฯ ยสฺมา ปน สา วิรติ น โหติ, ตสฺมา ปุน ปาณาติปาตาติอาทิมาหฯ ลทฺธิ ปนสฺส ฉเลน ปติฏฺฐิตตฺตา อปฺปติฏฺฐิตาเยวาติฯ

วิญฺญตฺติ สีลนฺติกถาวณฺณนาฯ

11. อวิญฺญตฺติ ทุสฺสีลฺยนฺติกถาวณฺณนา

[603-604] อิทานิ อวิญฺญตฺติ ทุสฺสีลฺยนฺติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ อปุญฺญูปจยญฺเจว อาณตฺติยา จ ปาณาติปาตาทีสุ องฺคปาริปูริํ สนฺธาย ‘‘อวิญฺญตฺติ ทุสฺสีลฺย’’นฺติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘สเจ สา ทุสฺสีลฺยํ, ปาณาติปาตาทีสุ อญฺญตรา สิยา’’ติ โจเทตุํ ปาณาติปาโตติอาทิมาหฯ ปาปกมฺมํ สมาทิยิตฺวาติ ‘‘อสุกํ นาม ฆาเตสฺสามิ, อสุกํ ภณฺฑํ อวหริสฺสามี’’ติ เอวํ ปาปสมาทานํ กตฺวาฯ อุโภ วฑฺฒนฺตีติ ปุฏฺโฐ ทานกฺขเณ ปาปสฺส อนุปฺปตฺติํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติฯ ทุติยํ ปุฏฺโฐ จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ ปาปูปจยํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ เสสเมตฺถ ปริโภคมยกถายํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ ลทฺธิปติฏฺฐาปนมฺปิสฺส ปาปสมาทินฺนปุพฺพภาคเมว สาเธติ; น อวิญฺญตฺติยา ทุสฺสีลภาวนฺติฯ

อวิญฺญตฺติ ทุสฺสีลฺยนฺติกถาวณฺณนาฯ

ทสโม วคฺโคฯ

ทุติยปณฺณาสโก สมตฺโตฯ

11. เอกาทสมวคฺโค

1-3. ติสฺโสปิ อนุสยกถาวณฺณนา

[605-613] อิทานิ อนุสยา อพฺยากตา, อเหตุกา, จิตฺตวิปฺปยุตฺตาติ ติสฺโสปิ อนุสยกถา นาม โหนฺติฯ ตตฺถ ยสฺมา ปุถุชฺชโน กุสลาพฺยากเต จิตฺเต วตฺตมาเน ‘‘สานุสโย’’ติ วตฺตพฺโพ, โย จสฺส ตสฺมิํ ขเณ เหตุ, น เตน เหตุนา อนุสยา สเหตุกา, น เตน จิตฺเตน สมฺปยุตฺตา, ตสฺมา ‘‘เต อพฺยากตา, อเหตุกา, จิตฺตวิปฺปยุตฺตา’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานญฺเจว สมฺมิติยานญฺจ; เต สนฺธาย ตีสุปิ กถาสุ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตา สกฺกา ปาฬิมคฺเคเนว ชานิตุนฺติ, ตสฺมา น วิตฺถาริตนฺติฯ

ติสฺโสปิ อนุสยกถาวณฺณนาฯ

4. ญาณกถาวณฺณนา

[614-615] อิทานิ ญาณกถา นาม โหติฯ ตตฺถ มคฺคญาเณน อญฺญาเณ วิคเตปิ ปุน จกฺขุวิญฺญาณาทิวเสน ญาณวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน ยสฺมา ตํ มคฺคจิตฺตํ น ปวตฺตติ, ตสฺมา ‘‘น วตฺตพฺพํ ญาณี’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘ยทิ อญฺญาเณ วิคเต ‘ญาณี’ติ ปญฺญตฺติ น สิยา, ราคาทีสุ วิคเตสุ วีตราคาทิปญฺญตฺติปิ น สิยาติ ปุคฺคลปญฺญตฺติยํ อโกวิโทสี’’ติ โจเทตุํ ราเค วิคเตติอาทิมาหฯ อิตโร เตสุ วิคเตสุ สราคาทิภาเว ยุตฺติํ อปสฺสนฺโต ปฏิกฺขิปติฯ ปริโยสาเน ยสฺมา ญาณปฏิลาเภน โส ญาณีติ วตฺตพฺพตํ อรหติ, ตสฺมา น เหวนฺติ ปฏิกฺเขโป สกวาทิสฺสาติฯ

ญาณกถาวณฺณนาฯ